ATTENTION, CETTE PAGE EST EN COURS DE CONSTRUCTION !
LES PRONOMS INTERROGATIFS
Généralités et ordre des mots
Ce sont les mêmes que les pronoms relatifs, mais leur fonction est différente : placés en début de phrase, ils introduisent une question.
Selon qu’il s’agit d’une question directe ou indirecte : attention à la place respective du sujet et du verbe :
1. Dans les questions directes le pronom interrogatif, ainsi que tous les mots qui en dépendent, compte pour une unité syntaxique (place 1) et sera donc suivi du verbe conjugué (place 2) puis du sujet (place 3) :
| 4e place | 3e place | 2e place (verbe) | 1ère place | |
| Qui est-il ? | ?ער | איז | ווער | |
| Que fait-il ? | ?ער | טוט | וואָס | |
| Avec qui viendra-t-il ? | ?קומען | ער | וועט | מיט וועמען |
| Vers lequel des étudiants se tournera-t-il ? | זיך ווענדן | ער | וועט | צו וועלכן פֿון די סטודענטן |
| Est-ce important ? | ?וויכטיק | עס | איז | צי |
2. Dans les questions indirectes il ne compte pas comme unité syntaxique (unité zéro) et sera suivi du sujet (place 1) puis du verbe (place 2) :
| 3e place | 2e place (verbe) | 1ère place | unité 0 | Prop. principale | |
| Sais-tu qui il est ? | ?איז | ער | ווער | צי ווייסטו | |
| Sais-tu ce qu’elle fait ? | ?טוט | זי | וואָס | צי ווייסטו | |
| Je ne sais pas avec qui il viendra. | קומען | וועט | ער | מיט וועמען | איך ווייס נישט |
| Je ne sais pas avec lequel il viendra. | קומען | וועט | ער | מיט וועלכן | איך ווייס נישט |
| Sais-tu où il habitera ? | וווינען | וועט | ער | וווּ | צי ווייסטו |
| Te souviens-tu dans laquelle des deux maisons ils habitaient ? | געוווינט | האָבן | זיי | אין וואָסערן פֿון ביידע הײַזער | צי געדענקסטו |
| Je ne me souviens pas dans laquelle des deux maisons ils habitaient. | געוווינט | האָבן | זיי | אין וואָסערן פֿון ביידע הײַזער | איך געדענק ניט |
Remarque. Mais le pronom interrogatif peut aussi être une unité syntaxique et donc peut être suivi du verbe :
| 4e place | 3e place | 2e place (verbe) | 1ère place | Prop. principale | |
| Souviens-tu dans laquelle des deux maisons ils habitaient ? | געוווינט | זיי | האָבן | אין וואָסערן פֿון ביידע הײַזער | צי געדענקסטו |
| Sais-tu où il habitera ? | ?וווינען | ער | וועט | וווּ | צי ווייסטו |
Les divers pronoms interrogatifs
Le pronom ווער
Le pronom ווער ? (qui ?) se rapporte à un être vivant. Il se décline comme le pronom relatif.
– Au nominatif :
| Qui est-il ? | ?ווער איז ער |
| Qui a dit cela ? | ?ווער האָט דאָס געזאָגט |
– À l’accusatif et datif il devient וועמען :
| Qui voit-il ? | ?וועמען זעט ער |
| À qui l’as-tu donné ? | ?וועמען האָסטו עס געגעבן |
| Avec qui et chez qui vas-tu ? | מיט וועמען און צו וועמען גייסטו |
– Il a une forme possessive ועמענס / וועמעס:
| À qui est (appartient) ce livre ? | וועמענס / וועמעס איז דאָס בוך |
Dans la question indirecte, le pronom relatif est une unité zéro :
| 3e place | 2e place (verbe) | 1ère place | unité 0 | Prop. principale | |
| Sais-tu qui il est ? | ?איז | ער | ווער | צי ווייסטו | |
| Sais-tu qui il a vu ? | געזען | האָט | ער | וועמען | צי ווייסטו |
| Sais-tu avec qui il est venu ? | געקומען | איז | ער | מיט וועמען | צי ווייסטו |
Le pronom וואָס
Le pronom וואָס ? (que ?) se rapporte à un objet ou une action. Il est invariable.
| Qu’est-ce qui a paru en octobre ? | ?וואָס איז דערשינען אין אָקטאָבער |
| Que fais-tu ? | ?וואָס טוסטו |
| Qu’est cela ? | ?וואָס איז דאָס |
Le discours indirect :
| Je sais ce qui a paru. | איך ווייס וואָס עס איז דערשינען |
| Je sais ce que tu fais. | איך ווייס וואָס דו טוסט |
| Je sais ce que c’est. | איך ווייס וואָס דאָס איז |
Le pronom וואָסער
Le pronom וואָסער signifie quel(s), le(s)quel(s) ?
Ce pronom se décline (à la différence de l’adjectif interrogatif, invariable au singulier) :
| Masculin | Féminin | Neutre | Pluriel | |
| Nominatif | וואָסערער | וואָסערע | וואָסערס | וואָסערע |
| Accusatif | וואָסערן | וואָסערע | וואָסערס | וואָסערע |
| Datif | וואָסערן | וואָסערער | וואָסערן | וואָסערע |
| Qui sait laquelle de ces deux variantes est la dernière. | ווער ווייס וואָסערער פֿון די צוויי וואַריאַנטן איז דער לעצטער |
| Elle sait quelle marmite éloigner du feu et laquelle en rapprocher. | זי ווייסט וואָסער טעפּל אַוועקצורוקן פֿון פֿײַער און וואָסערס צוצורוקן |
| Sur la table il y a des fruits. Parmi les pommes laquelle prendras-tu ? | אויפֿן טיש ליגן פֿרוכטן. צווישן די עפּל וואָסערן וועסטו נעמען |
| Un verre de l’autre vin… vous savez duquel je veux parler. (Sholem-Aleykhem) | אַ גלעזל פֿון יענעם ווײַן… איר ווייסט שוין פֿון וואָסערן איך מיין |
| De quelle langue provient ce mot, de laquelle ? | פֿון וואָסער שפּראַך נעמט זיך דאָס דאָזיקע וואָרט, פֿון וואָסערער |
Remarque. וואָסער précédé de l’article indéfini : אַ וואָסער prend le sens de de quel genre / type :
| de quel genre ? un (en) yiddish ? [au sujet d’un livre] | ?אַ וואָסערס ? אַ ייִדישס |
| Quel genre (d’homme) était mon père ? | ?אַ וואָסערער איז ער געווען, מײַן טאַטע |
Dans ce sens on peut utiliser וואָס פֿאַר אַ :
| Quel genre (d’homme) était mon père ? | ?וואָס פֿאַר אַ איז ער געווען, מײַן טאַטע |
Le pronom וועלכער
Le pronom וועלכער signifie quel, lequel ?
Il se rapporte aux objets et aux personnes. Il est utilisé lorsqu’il y a un ensemble dans lequel on est amené à choisir.
Il se décline comme le pronom relatif :
– Au Nominatif :
| Nominatif masculin | En classe il y a beaucoup d’élèves. Lequel est le plus intelligent ? | אין קלאַס זײַנען דאָ אַ סך שילער. וועלכער איז דער קליגסטער ? |
| Nominatif féminin | Laquelle est la meilleure ? | ?וועלכע איז די בעסטע |
| Nominatif neutre | Lequel (enfant) est le plus beau ? | ?וועלכעס (קינד) איז דאָס שענסטע |
| Nominatif masculin | Lequel (manteau) te plait ? | ?וועלכער (מאַנטל) געפֿעלט דיר |
| Nominatif féminin | Laquelle (fleur) te plait ? | ? וועלכע (בלום) געפֿעלט דיר |
| Nominatif neutre | Lequel (chapeau) te plait ? | וועלכעס (היטל) געפֿעלט דיר |
– A l’Accusatif :
| Accusatif masculin | Lequel (manteau) as-tu acheté ? | ?וועלכן (מאַנטל) האָסטו געקויפֿט |
| Accusatif féminin | Laquelle (fleur) as-tu acheté ? | ?וועלכע (בלום) האָסטו געקויפֿט |
| Accusatif neutre | Lequel (livre) as-tu acheté ? | ?וועלכעס (בוך) האָסטו געקויפֿט |
– Au Datif
| Datif masculin | Avec lequel (homme) part-il ? | ?מיט וועלכן (מאַן) פֿאָרט ער אַוועק |
| Datif féminin | Avec laquelle (femme) viendra-t-il ? | ?מיט וועלכער (פֿרוי) וועט ער קומען |
| Datif neutre | Pour lequel (enfant) as-tu apporté ce livre ? | פֿאַר וועלכן (קינד) האָסטו געבראַכט דאָס בוך |
Le pronom ווי אַזוי / ווי
Il signifie comment :
| Comment s’appelle-t-il ? | ?ווי הייסט ער |
| Comment le sais-tu ? | ?ווי (אַזוי) ווייסטו דאָס |
| Je ne sais pas comment il s’appelle. | איך ווייס נישט ווי ער הייסט |
| Sais-tu comment il le sait ? | צי ווייסטו ווי (אַזוי) ער ווייס דאָס |
La tournure ווי אַזוי peut aussi être traduite par par quel moyen.
| Par quel moyen l’as-tu appris ? | ?וויי אַזוי ווייסטו דאָס |
| Par quel moyen es-tu allé à Strasbourg ? En train ou en auto ? | ווי אַזוי ביסטו געפֿאָרן קיין שסטראַסבורג ? מיט דער באַן צי מיטן אויטאָ |
Le pronom וויפֿל
Il signifie combien.
| Dans la classe il y a 20 élèves. Combien veulent voir le nouveau film ? | אין קלאַס זײַנען דאָ צוואַנציק שילער. וויפֿל ווילן זען דעם נײַעם פֿילם |
| Il a beaucoup d’argent. Combien a-t-il ? | ?ער האָט אַ סך געלט. וויפֿל האָט ער |
| Je ne sais pas combien il a. | איך ווייס נישט וויפֿל ער האָט |
| Quelqu’un soit-il combien il a ? | ?צי ווייס עמעצער וויפֿל ער האָט |
Le pronom וווּ
Il signifie où :
| Où était-il hier ? | ?וווּ איז ער געווען נעכטן |
| Où ira-t-elle l’été prochain ? | וווּהין וועט זי פֿאָרן דעם קומענדיקן זומער |
| Je ne sais pas où il était hier et où elle ira l’été prochain. | איך ווייס נישט וווּ ער איז געווען נעכטן און וווּהין זי וועט פֿאָרן דעם קומענדיקן זומער |
Les pronoms ווען et פֿאַר וואָס
Citons encore : ווען quand, פֿאַר וואָס pourquoi , qui suivent les mêmes règles que les autres pronoms interrogatifs en ce qui concerne l’ordre des mots.