ATTENTION, CETTE PAGE EST EN COURS DE CONSTRUCTION !

LES PRONOMS INDÉFINIS

Identification imprécise
Quantité non chiffrée
Places respectives des pronoms personnels, des adverbes et de la négation

Mots variés indiquant soit une quantité non chiffrée (plusieurs… ) soit une identification imprécise (quelque chose) ou même un refus d’identification (un tel) (Grevisse)

Certains se déclinent plus ou moins complètement, d’autres sont invariables.

Identification imprécise

Le pronom עפּעס

Le pronom עפּעס quelque chose, est invariable :

Quelque chose ne me plait pas.	עפּעס געפֿעלט מיר נישט
Je cherche quelque chose.	איך זוך עפּעס

a) Les adjectifs substantivés qui suivent ce pronom sont toujours au neutre indéfini (terminaison en ס) :

quelque chose de mauvais	עפּעס שלעכטס
quelque chose de beau	עפּעס שיינס

b) Usage idiomatique :

עפּעס אַנדערש quelque chose d’autre, de différent

Vous pensez / vous voulez dire quelque chose* de différent.*	איר מיינט עפּעס אַנדערש
Quelque chose d’autre s’est produit.	עפּעס אַנדערש איז פֿאָרגעקומען

עפּעס אַ une sorte de…, un quelconque (idée de quelque chose d’indéfini, d’étrange)

On entendit une *espèce/sorte de* cri sauvage.	מע האָט דערהערט עפּעס אַ ווילד געשריי
Il émit une sorte de* grognement nasillard.*	עפּעס אַ מורקע געטאָן אונטער דער נאָז
Il y a quelque chose* de très beau et de touchant dans le travail de Rivkin.* (Tuvye Gen)	עפּעס זייער שיינס און רירנדיקס איז פֿאַראַן אין ריבֿקינס אַרבעט

Remarque. Ne pas confondre avec l’adverbe homonyme qui exprime aussi quelque chose d’imprécis (un peu, en quelque sorte, à ce qui semble).

On dirait* qu’elle est fatiguée.*	זי איז עפּעס מיד
Tu as quelque* (un peu d)’argent ?*	?האָסט עפּעס געלט

Le pronom עמעצער

Le pronom ע׳מעצער quelqu’un, n’a pas de féminin ni de pluriel mais se décline et possède un possessif. Celui-ci est formé par l’ajout du suffixe ס – au pronom décliné au datif.

Nominatif	Accusatif / Datif	Possessif
עמעץ/ע’מעצער	ע’מעצן	ע’מעצנס

– Au nominatif existe aussi la forme עמעץ

Quelqu’un m’a dit.

עמעצער / עמעץ האָט מיר געזאָגט

– À l’ accusatif/datif : עמעצן

J’ai vu *quelqu’un* que tu connais.	איך האָב געזען עמעצן וואָס דו קענסט
Il a raconté cela *à quelqu’u*n.	ער האָט דאָס עמעצן דערציילט
Elle a discuté *avec quelqu’u*n toute la soirée.	זי האָט מיט עמעצן געשמועסט אַ גאַנצן אָוונט

– Au possessif : עמעצנס de/à quelqu’un

Sur la table il y a les livres *de quelqu’un.*	אויפֿן טיש ליגן עמעצנס ביכער
La main *de quelqu’un* le saisit par la manche.	עמעצנס האַנט האָט אים אַ נעם געטאָן בײַם אַרבל

Le pronom איינער

Le pronom איינער quelqu’un, l’un, celui-là.

a) Il se décline (à partir de –איינ) et possède une forme possessive

	Masculin	Féminin	Neutre
Nominatif	איינער	איינע	איינס
Accusatif	איינעם	איינע	איינס
Datif	איינעם	איינער	איינעם
Possessif	איינעמס	איינערס	איינעמס

– Au nominatif :

Quelqu’un / l’un a raconté cette histoire.	איינער האָט דערציילט די מעשׂה [מייסע]
Quelqu’un (un type) comme mon voisin /ma voisine a toujours quelque chose à raconter.	אַזאַ איינער ווי מײַן שכן [שאָכן] / אַזאַ איינע ווי מײַן שכנה [שכיינע] האָט אַלע מאָל עפּעס צו דערציילן

– À l’ accusatif-datif :

Si un malheur doit frapper quelqu’un, il le frappera (même) sur un chemin non accidenté. (proverbe)	אַז אַן אומגליק דאַרף איינעם טרעפֿן, טרעפֿט עס אים אויף דעם גראָדן וועג
Je vais te raconter à propos de quelqu’un (.e) / (celui/celle) qui rit toujours.	איך וועל דיר דערציילן וועגן איינעם / וועגן איינער וואָס לאַכט שטענדיק

– Au possessif :

Le malheur de l’un fait le bonheur de l’autre.

פֿון איינעמס אומגליק ווערט דער צווייטער גליקלעך

b) usage idiomatique :

– איינער אַ + סובסטאַנטיוו un certain, l’un des….

Un certain écrivain a dit.	איינער אַ שרײַבער האָט געזאָגט
J’ai rencontré une certaine personne.	איך האָב געטראָפֿן איינעם אַ מענטש

– איינס au neutre peut signifier une chose

Je ne sais qu’une chose.

איך ווייס נאָר איינס

– איינער après une épithète injurieuse (espèce de)

Espèce d’idiot !

שוטה [שויטע] איינער

Mais il peut aussi exprimer la moquerie :

Gros malin !

חכם [כאָכעם] איינער

Le pronom יעדער/יעדערער

Le pronom יעדער/יע’דערער = chacun est la forme masculine nominative d’un radical יעד – (inexistant en tant que mot séparé). Il n’a pas de pluriel.

a) Il se décline normalement (comme ses équivalents ci-dessous § c) :

	Masculin	Féminin	Neutre
Nominatif	יעדער / יע’דערער	יעדע /יע’דערע	יעדעס
Accusatif	יעדן /יע’דערן	יעדע /יע’דערע	יעדעס
Datif	יעדן /יע’דערן	יעדער / יע’דערער	יעדן
Possessif	יעדנס /יע’דערנס	יעדערס / יע’דערערס	יעדנס

Exemples :

*Chacun* sait ce que ces paroles signifient.	יעדער / יע’דערער ווייס וואָס די ווערטער באַדײַטן
Trois femmes, dont *chacune* sait ce qu’elle veut.	דרײַ פֿרויען, וואָס יעדע /יע’דערע ווייס וואָס זי וויל
Il ne passera pas de temps avec *chacun* / avec *n’importe qui*.	ניט מיט יעדן / יע’דערן וועט ער פֿאַרברענגען
L’avis *de chacun e*st important.	יעדנס / יע’דערנס מיינונג איז וויכטיק

b) Il existe une forme composée יעדער איינער /יעדער איי’נציקער : chacun, tout un chacun. Les deux termes se déclinent (mais le possessif ne porte que sur le 2^e).

	Masculin	Féminin	Neutre
Nominatif	יעדער איינער	יעדע איינע	יעדעס איינע
Accusatif	יעדן איינעם	יעדע איינע	יעדעס איינע
Datif	יעדן איינעם	יעדער איינער	יעדן איינעם
Possessif	יעדן איינעמס	יעדער איינערס	יעדן איינעמס

Exemples :

Tout un chacun doit savoir que…	יעדער איינער מוז וויסן אַז
J’ai vu *chacun* et *chacune* de vous.	איך האָב געזען יעדן איינעם און יעדע אַיינע פֿון אײַך
J’ai parlé avec *chacun* et *chacune*.	איך האָב גערעדט מיט יעדן איינעם און מיט יעדער איינער
L’opinion de chacun* et de chacune est importante.*	יעדן איינעמס און יעדער איינערס מיינונג איז וויכטיק

Autres pronoms signifiant chacun

Le pronom chacun peut aussi être exprimé par :

יעטוועדער = יעטווידער Il a le même sens que יעדער, mais est moins utilisé. Invariable en genre, il se décline à l’accusatif / datif et possessif :

Nominatif	Accusatif / datif	Possessif
יע’טוועדער	יעטוועדערן / יעטוועדן	יע’טוועדערס / יעטוועדנס

Exemples :

*Chacun* peut venir quand il veut.	יעטוועדער קען קומען ווען ער ווויל
Je l’ai expliqué *à chacun* d’entre eux.	איך האָב עס דערקלערט יעטוועדערן פֿון זיי
La joie a envahi le cœur de chacun.	די פֿרייד איז אַרײַן אין יעטוועדערנס האַרץ

איטלעכער chacun : se décline et possède un possessif

Pronom d’un emploi plus littéraire que יעדער איינער

Neutre	Féminin	Masculin
איטלעכס	אי’טלעכע	אי’טלעכער	Nominatif
איטלעכס	אי’טלעכע	אי’טלעכן	Accusatif
אי’טלעכן	אי’טלעכער	אי’טלעכן	Datif
אי’טלעכנס	אי’טלעכערס	אי’טלעכנס	Possessif

Exemples :

Lorsque chacun* paie séparément, la bourse se porte mieux.* (proverbe)	אַז איטלעכער צאָלט באַזונדער, איז דעם בײַטל געזונטער
Chacun (des enfants) le mange.	איטלעכס פֿון די קינדער עסט עס
Dieu possède un trésor de calamités et Il les distribue *à chacun* selon son mérite. (proverbe)	גאָט האָט אַן אוצר מיט צרות און פֿאַרטיילט זיי איטלעכן לויט דעם פֿאַרדינסט
Il remarqua sur le visage *de chacun* une expression différente. (Sholem-Aleykhem)	ער האָט באַמערקט אויף איטלעכנס פּנים אַן אַנדער מינע

Le pronom ווער

Le pronom ווער sans antécédent devient pronom indéfini (quelqu’un) et se décline dans des tournures telles que :

Si quelqu’un vient.	אויב עס וועט ווער קומען
Si tu vois quelqu’un.	אויב דו וועסט וועמען זען

Coordonné : ווער….. ווער…. Il signifie : l’un…. l’autre / les uns… les autres / certains…. d’autres

Ils se sont cachés, certains au village, d’autres dans la forêt. (équivalent de qui…qui…)

זיי האָבן זיך באַהאַלטן, ווער אין אַ דאָרף, ווער אין אַ וואַלד

Le pronom געוויסע

Le pronom געוויסע certains est invariable, utilisé surtout comme sujet :

Certains disent que…

געוויסע זאָגן אַז

Mais on peut aussi l’utiliser comme complément en précisant souvent ce que ou qui le pronom remplace :

J’ai vu certains d’entre eux.	איך האָב געזען געוויסע פֿון זיי
As-tu parlé avec certains de tes élèves ?	צי האָסטו גערעדט מיט געוויסע פֿון דײַנע שילער
Nous avons acheté certaines de ces choses.	מיר האָבן געקויפֿט געוויסע פֿון די זאַכן

Pronoms indéfinis construits avec אַבי

Avec l’adjectif invariable אַבי = quelconque (n’importe) + les pronoms interrogatifs on forme des pronoms indéfinis :

a) אַבי וואָס = n’importe quoi :

N’importe quoi peut se produire.	אַבי וואָס קען געשען
Il dit n’importe quoi.	ער זאָגט אַבי וואָס

Remarque : Ont le même sens : וואָס עס איז / וואָס נישט איז / וואָס עס זאָל נישט זײַן

Donnez-moi, dis-je, n’importe quoi : un morceau de viande, un peu de soupe… (Sholem-Aleykhem)

גיט זשע מיר – אַזוי זאָג איך – וואָס נישט איז : אַ שטיקל פֿלייש, אַ ביסל זופּ

b) אַבי וואָסער n’importe lequel

Dans cet usage, וואָסער s’accorde en nombre, mais non en genre :

n’importe *lequel* (livre) / n’importe *lesquels* (livres)	אַבי וואָסער (בוך) / אַבי וואָ’סערע (ביכער)
n’importe *lequel* (homme) / n’importe *laquelle* (femme)	אַבי וואָסער (מאַן) / אַבי וואָסער (פֿרוי)
Choisir n*’importe laquelle* (étoffe) pour une robe.	אויסקלייבן אַבי וואָסער (שטאָף) פֿאַר אַ קלייד
Je n’achète pas *n’importe lesquelles* (oranges), car moi-même je ne suis pas *n’importe qui.* (Sholem-Aleykhem)	קויף איך נישט אַבי וואָסערע (מאַראַנצן), וואָרעם איך בין אַליין אויך ניט אַבי ווער

c) אַבי ווער = n’importe qui

ווער se décline donnant à l’accusatif /datif : וועמען

*N’importe qui* connait ce livre.	אַבי ווער קען דאָס בוך
On ne peut donner ce livre *à n’importe qui.*	אַבי וועמען קען מען דאָס בוך נישט געבן

et forme un possessif :

Prends le parapluie de n’importe qui.

נעם אַבי וועמענס שירעם

Remarque. Ont le même sens :

	Nominatif	Accusatif / datif
qui que ce soit	ווער עס זאָל נישט זײַן	וועמען עס זאָל נישט זײַן
qui que ce soit	ווער עס איז	וועמען עס איז
qui que ce soit	ווער נישט איז	וועמען נישט איז

d) אַבי וועלכער = n’importe lequel

וועלכער s’accorde en genre et en nombre et se décline

*N’importe lequel* d’entre vous peut venir.	אַבי וועלכער פֿון אײַך קען קומען
*N’importe laquelle* (femme)/ *lequel* (enfant) le sait.	אַבי וועלכע (פֿרוי)/ וועלכעס (קינד) ווייס דאָס
Choisissez *n’importe lequel / laquelle*.	קלײַבט אויס אַבי וועלכן /אַבי וועלכע

Remarque : À signaler l’expression très courante :

Pourvu qu’on ait la santé.

אַבי (מען איז) געזונט

Se rapportant à un verbe אַבי est adverbe et non pronom et signifie : du moment que / pourvu que.

Le pronom מען

Pour le pronom מען (on), voir Pronoms personnels.

Quantité non chiffrée

Idée de totalité : tout, tous, beaucoup

1. Le pronom אַלע = tous, tout le monde est suivi du verbe au pluriel

a) invariable lorsqu’il représente des objets :

Les livres ? Ils sont tous sur la table	די ביכער ? אַלע ליגן אויפֿן טיש
Je les ai tous.	איך האָב זיי אַלע

b) se décline lorsqu’il représente des personnes (facultativement) à l’accusatif et au datif introduit par une préposition.

À l’Accusatif / datif il devient אַלעמען et possède un possessif אַלעמענס :

Je vous remercie tous.	איך דאַנק אײַך אַלעמען / אײַך אַלע
Je les vois tous.	איך זע זיי אַלע / זיי אַלעמען
Il est en colère après tout le monde.	ער איז אין כּעס [קאַאַס] אויף אַלע/ אויף אַלעמען
La vérité appartient à tous (tout le monde).	דער אמת [עמעס] איז אַלעמענס

Remarque. Avec un verbe induisant le datif, אַלעמען s’impose :

Je te le dis à toi, et toi, tu le dis à tout le monde.	איך זאָג עס דיר, און דו זאָגסט עס אַלעמען.
Il le montrera à tous* (tout le monde)*.	ער וועט עס אַלעמען ווײַזן

2. Le pronom אַלץ (tout)

Invariable, il est suivi d’un verbe au singulier.

Pas tout ce qui brille est or.	נישט אַלץ וואָס גלאַנצט איז גאָלד
Je vois tout.	איך זע אַלץ

אַלעס est une forme archaïque et dialectale qu’on trouve dans des proverbes et des expressions toutes faites :

Tout est bien qui finit bien.	אַז דער סוף איז גוט איז אַלעס גוט
avoir réponse à tout	האָבן אַן ענטפֿער אויף אַלעס

אַלעמען / אַלעם se retrouve dans des expressions figées comme datif de אַלץ

C’est fini / c’est sans espoir.	עס איז שוין נאָך אַלעמען
avoir réponse à tout	האָבן אַן ענטפֿער אויף אַלעם
Après tout je n’ai tué personne.	נאָך אַלעם האָב איך קיינעם נישט דערהרגעט [דערהאַרגעט]

3. Le pronom אַלצדינג, tout (synonyme de אַלץ) est invariable

Je vais *tout* te dire.	איך וועל דיר אַלצדינג זאָגן
J’ai *tout* vu de mes propres yeux, *tout*. (Sholem-Aleykhem)	איך האָב אַלצדינג געזען מיט מײַנע אייגענע אויגן, אַלצדינג

4. Le pronom אַל דאָס (est aussi écrit אַלדאָס)

a) – Il est habituellement construit avec un adjectif substantivé au neutre pour exprimer une abstraction.

*toutes sortes* de bonnes choses / bonne chance	אַל דאָס גוטס / אַל דאָס גוטע
Et on s’embrasse et on lui souhaite bonne chance* de tout cœur.* (Sholem-Aleykhem)	און מע קושט זיך און מע ווינטשט אים אַל דאָס גוטס פֿון גאַנצן האַרצן
Personne ne détient *toute* la beauté.	אַל דאָס שיינע איז נישט בײַ קיינעם
Et chacun a donné un autre remède contre les courbatures, les élancements et contre *tous les* maux (tout le mal).	און יעדער איינער האָט געגעבן אַן אַנדער רפֿואה צו ברעכעניש, צו שטעכעניש און צו אַל דאָס בייז

b) Il existe un datif : אַל דעם / אַלעם

être né dans la soie	געבוירן ווערן אין אַל דעם גוטן / אין אַלעם גוטן
Nous devons être prêts à tout.	מיר דאַרפֿן זײַן צוגעגרייט צו אַלעם

אַל די peut être considéré comme un pluriel (ou comme un pronom à part qui n’existe qu’au pluriel) :

Va–t’en (fous le camp) à tous les diables !

טראָג זיך אָפּ צו אַל די שוואַרצע יאָר

5. Le pronom אַ סך = beaucoup suivi du verbe au pluriel :

Beaucoup l’ont vu.	אַ סך האָבן עס געזען
Je connais beaucoup de ces écrivains.	איך קען אַ סך פֿון די שרײַבער

Remarque. En français, beaucoup est aussi un adverbe qui traduit l’intensité et non la quantité (Je t’aime beaucoup). Ce beaucoup est exprimé en yiddish par זייער (très) :

— Tu l’aimes ? — Oui, beaucoup.	דו האָסט זי ליב ? יאָ, זייער
Ce tableau lui plait beaucoup.	דאָס בילד געפֿעלט איר זייער

Idée de petite quantité

1. Le pronom ע’טלעכע, quelques / plusieurs

Utilisé pour les personnes et les objets, ce pronom n’existe qu’au pluriel.

Sur la table il y a des bouteilles, il en prend plusieurs / quelques-unes.	אויפֿן טיש שטייען פֿלעשער, ער נעמט עטלעכע
Quelques-uns sont venus hier.	עטלעכע זײַנען געקומען נעכטן
J’ai vu *quelques-uns* d’entre vous et j’ai parlé avec *quelques autres*.	איך האָב געזען עטלעכע פֿון אײַך און גערעדט מיט עטלעכע אַנדערע

2. Le pronom ביידע tous / toutes les deux,

Invariable pour le genre, il se décline à l’accusatif/ datif et possessif (facultatif)

Nominatif	Accusatif/ datif	Possessif
ביידע	ביידן	ביידנס

Tous *les deux* */ toutes les deux* sont arrivés.	ביידע זײַנען אָנגעקומען
Je les vois tous *les deux* */ toutes les deux*.	איך זע (זיי) ביידן
Je l’ai donné pour *vous deux*.	פֿאַר (אײַך) ביידן האָב איך עס געגעבן
le chant de to*us les deux / toutes les deux*.	ביידנס געזאַנג
Je vous transmets *leurs paroles (à eux deux*).	איך גיב אײַך איבער זייער ביידנס ווערטער

3. Le pronom (פֿון) געוויסע = certains/certaines (d’entre). Il s’agit d’un pronom pluriel.

Certains (d’entre vous / d’entre eux) disent que…

געוויסע (פֿון אײַך / פֿון זיי) זאָגן אַז

4. Le pronom אַ טייל פֿון = quelques un(e)s, certains d’entre…, une partie de

C’est un pronom singulier mais suivi du verbe au pluriel :

Certains d’entre vous sont allés au théâtre.

אַ טייל (פֿון אײַך) זײַנען געגאַנגען אין טעאַטער

5. Le pronom אַ פּאָר (פֿון), quelques-uns (d’entre…)

C’est un pronom singulier mais suivi du verbe au pluriel :

Quelques–uns (d’entre eux) viendront demain.

אַ פּאָר (פֿון זיי) וועלן קומען מאָרגן

6. Le pronom אַ ביסל, quelques uns

Il s’agit d’un pronom singulier mais suivi du verbe au pluriel :

Quelques-uns savent lire.

אַ ביסל קענען לייענען

Remarque : Parmi les pronoms indéfinis utilisés pour les personnes certains peuvent être appareillés à des pronoms personnels :

a. Certains peuvent être suivis de פֿון + un pronom personnel pluriel au datif : פֿון אונדז / אײַך /זיי :

איטלעכער
יעדער
עטלעכע
געוויסע
אַ טייל
אַ פּאָר
אַ ביסל
אַ סך

Chacun de nous* sait.*	יעדער פֿון אונדז ווייס / איטלעכער פֿון אונדז ווייס
Chacun de vous* sait.*	יעדער פֿון אײַך ווייס / איטלעכער פֿון אײַך ווייס
Quelques-uns (certains) parmi eux* se sont plaints.*	עטלעכע פֿון זיי האָבן זיך געקלאָגט
Beaucoup parmi eux* se sont plaints.*	אַ סך פֿון זיי האָבן זיך געקלאָגט

Remarque. יעדער / יעדער איינער et איטלעכער peuvent se décliner :

Je connais chacun d’entre vous.	איך קען יעדן / יעדן איינעם / איטלעכן פֿון אײַך
Je connais chacun d’entre eux.	איך קען יעדן / יעדן איינעם / איטלעכן פֿון זיי

b. D’autres : ביידע, אַלע peuvent être précédés d’un pronom personnel pluriel (מיר, איר, זיי) qui peut se décliner :

*Nous deux* viendrons avec *vous tous.*	מיר ביידע וועלן קומען מיט אײַך אַלע
Vous deux, je vous ai vus hier.	אײַך ביידן האָב איך געזען נעכטן
*Eux deux* viendront avec *vous tous.*	זיי ביידע וועלן קומען מיט אײַך אַלע
Vous tous viendrez avec *nous deux*.	איר אַלע וועט קומען מיט אונדז ביידן

Idée d’absence

1. Le pronom קיינער / קיינער… ניט, personne / aucun.

C’est un pronom singulier, toujours utilisé dans des phrases négatives (avec נישט ). Il se décline à l’accusatif / datif et possessif.

Nominatif	Accusatif/ datif	Possessif
קיינער	קיינעם	קיינעמס

Exemples :

Personne ne le dit.	קיינער זאָגט עס נישט
Je n’ai vu personne.	איך האָב קיינעם נישט געזען
Je ne le donnerai à personne.	איך וועל עס קיינעם נישט געבן
Ce n’est à personne.	דאָס איז קיינעמס נישט
Et eux, les Furmans ne voient presque pas la lumière du jour, *personne* ne se rend chez eux et ils ne connaissent *personne*. (Sholem-Aleykhem)	און זיי, די פֿורמאַנס, קוקן ניט אָן כּמעט די ליכטיקע שײַן, קיינער פֿאָרט צו זיי ניט, און זיי קענען זיך מיט קיינעם ניט

2. Le pronom גאָרנישט /גאָרניט, rien. Pronom invariable.

Il ne se passera rien.	עס וועט גאָרניש געשען
Rien n’y fit.	ס’האָט גאָרניט געהאָלפֿן

Remarque. Lorsqu’il a valeur d’adverbe, גאָרנישט signifie pas du tout et s’écrit en deux mots.

Elle ne chante pas mal du tout.

זי זינגט גאָר נישט שלעכט

Places respectives des pronoms personnels, des adverbes et de la négation

Ces 3 éléments étant souvent regroupés dans la phrase ils ont été réunis dans ce pargraphe.

Dans la phrase « courante » (sujet + verbe + compléments …), lorsque plusieurs de ces éléments sont présents, viennent successivement après le verbe conjugué : les pronoms compléments, les adverbes et la négation

a) les pronoms

les pronoms personnels compléments direct (accusatif) puis indirect (datif)

Je te le donne.	איך גיב עס דיר
Je te l’ai donné.	איך האָב עס דיר געגעבן

les pronoms indéfinis compléments

Tu as parlé avec *quelqu’un.*	דו האָסט מיט עמעצן גערעדט
Il a donné un cahier *à chacun.*	ער האָט יעדן איינעם געגעבן אַ העפֿט
J’ai tout* vu.*	איך האָב אַלץ געזען
Elle racontera *tout à tout le monde*.	זי וועט אַלעמען אַלץ דערציילן

– les pronoms indéfinis « négatifs » (avec נישט)

Nous ne le montrerons à *personne*	מיר וועלן עס קיינעם נישט ווײַזן
Il ne nous ont *rien* dit.	זיי האָבן אונדז גאָרנישט (נישט) געזאָגט

Remarque : Après גאָרנישט la négation נישט peut être répétée pour renforcer la négation.

b) puis les adverbes

Il l’a trouvé *quelque part*.	ער האָט עס ערגעץ געפֿונען
Elle te l’apportera *demain*.	זי וועט עס דיר מאָרגן ברענגען
Je veux que tu t’en souviennes *toujours.*	איך וויל אַז דו זאָלסט עס שטענדיק געדענקען

À signaler 2 adverbes « négatifs » (avec נישט) :

Je ne l’ai trouvé *nulle part*.	איך האָב עס אין ערגעץ נישט געפֿונען
Je ne le lui donnerai *jamais*.	איך וועל עס אים קיין מאָל נישט געבן

c) enfin, la négation avant la partie non conjuguée du verbe (dans les temps et modes autres que le présent et l’impératif) :

Je ne te l’ai pas donné.	איך האָב עס דיר נישט געגעבן
Je ne vous le dirai pas aujourd’hui.	איך וועל עס אײַך הײַנט נישט זאָגן
Il ne le lui racontera certainement pas vendredi soir.	ער וועט עס אים זיכער נישט דערציילן פֿרײַטיק אין אָוונט

Remarque 1. Au présent, les 3 éléments placés après le verbe conjugué restent dans le même ordre :

Je ne te le donne pas.	איך גיב עס דיר נישט
Il ne le lui raconte certainement pas.	ער דערציילט עס אים זיכער נישט

Remarque 2 : Lorsque 2 éléments (pronoms ou adverbes) « négatifs » (avec נישט) se suivent, seul persiste la négation du 2^e :

Nous ne l’avons *jamais* montré à *personne*	מיר האָבן עס קיין מאָל קיינעם נישט געוויזן
Vous ne l’avez *jamais* rencontré *nulle part*	איר האָט אים אין ערגעץ קיין מאָל נישט געטראָפֿן

Remarque 3 : Le pronom קיינער…נישט sujet : La négation étant obligatoirement avant le verbe non conjugué, seul קיינער occupe la place 1.

Personne ne me l’a dit.

קיינער האָט עס מיר נישט געזאָגט

Une seule unité syntaxique peut occuper la place 1.

Personne ne me l’a jamais dit.	קיינער האָט עס מיר קיין מאָל נישט געזאָגט
Personne ne l’a vu nulle part.	קיינער האָט אים אין ערגעץ נישט געזען
Personne ne l’a jamais vu nulle part.	קיינער האָט אים קיין מאָל אין ערגעץ נישט געזען

Remarque 4 : Le pronom גאָרנישט en 1^ère position est peu utilisé dans la langue parlée, mais n’est pas rare dans la littérature.

Lorsque גאָרנישט est sujet on construit de préférence la phrase avec le עס explétif.

Rien ne l’aidera plus.	עס וועט אים שוין גאָרנישט העלפֿן	=	גאָרנישט וועט אים שוין העלפֿן
Rien ne me retiendra.	עס וועט מיך גאָרנישט פֿאַרהאַלטן	=	גאָרנישט וועט מיך פֿאַרהאַלטן
Et rien ne l’intéressait.	און עס האָט אים גאָרנישט נישט אינטערעסירט	=	און גאָרנישט האָט אים נישט אינטערעסירט

Mais גאָרנישט peut aussi être complément :

Je n’ai rien remarqué.	גאָרנישט האָב איך נישט באַמערקט
Je ne sais rien.	גאָרנישט ווייס איך נישט
Je ne pouvais les aider en rien.	גאָרנישט האָב איך נישט געקענט זיי העלפֿן

Dans une conversation habituelle toutes ces phrases commenceront par le sujet.

Je n’ai rien remarqué.	איך האָב גאָרנישט (נישט) באַמערקט
Je ne sais rien.	איך ווייס גאָרנישט (נישט)
Je ne pouvais les aider en rien.	איך האָב גאָרנישט (נישט) געקענט זיי העלפֿן

2. Lorsque la phrase commence par un élément qu’on désire mettre en valeur (donc en 1^e place),

le verbe conjugué garde sa 2^e place,
le sujet (nom ou pronom) vient en 3^e place juste après le verbe conjugué
puis viennent les pronoms personnels compléments, les adverbes, la négation

a) si l’adverbe est en 1^ère position, après le sujet viennent les pronoms personnels compléments, éventuellement un autre adverbe, puis la négation :

Aujourd’hui je ne te donne pas le livre.	הײַנט גיב איך דיר נישט דאָס בוך
Hier je ne te l’ai pas donné.	נעכטן האָב איך עס דיר נישט געגעבן
Demain je ne vous le dirai pas.	מאָרגן וועל איך עס אײַך נישט זאָגן
Demain il ne le dira certainement à personne.	מאָרגן וועט ער עס זיכער קיינעם נישט זאָגן

Particularité des 2 adverbes « négatifs » : la négation étant obligatoirement placée immédiatement avant la partie non conjuguée du verbe, seule la 1^e partie de l’adv est placée avant le verbe (même structure que le pronom קיינער… נישט lorsqu’il est sujet) :

Jamais je ne parlerai ainsi.	קיין מאָל וועל איך אַזוי נישט רעדן
Nulle part je n’ai vu cela.	אין ערגעץ האָב איך אַזוינס / עס נישט געזען

– b) si les pronoms compléments sont en 1^ère position, après le sujet viennent les adverbes

*Toi*, je t’inviterai demain et *lui* je ne l’inviterai jamais.	דיך וועל איך מאָרגן אײַנלאַדן און אים וועל איך קיין מאָל נישט אײַנלאַדן
Cependant je ne le raconterai jamais à personne.	קיינעם וועל איך עס פֿונדעסטוועגן קיין מאָל נישט דערציילן

← Pronoms interrogatifs