ATTENTION, CETTE PAGE EST EN COURS DE CONSTRUCTION !

LE PLURIEL DES SUBSTANTIFS

• Pluriel des substantifs d’origine non hébraïque
  • Pluriel formé par l’ajout d’un suffixe
  • Pluriel sans ajout de suffixe
• Pluriel des substantifs d’origine hébraïque

PLURIEL DES SUBSTANTIFS D’ORIGINE NON HÉBRAÏQUE 

Le pluriel de ces substantifs peut être formé par l’ajout ou non d’un suffixe. 

Il n’y a pas de règle qui permet de déterminer le pluriel des substantifs c’est pourquoi lors de l’apprentissage d’un nouveau substantif il doit être mémorisé avec l’article défini et le pluriel (qui sont indiqués dans le dictionnaire). Il existe cependant un certain nombre de cas où la terminaison du substantif permet ​d’avoir une indication possible concernant le suffixe du pluriel.

PLURIEL FORME PAR L’AJOUT D’UN SUFFIXE

1. LA TERMINAISON ען / ן

La terminaison ן – (nun) se présente sous deux formes (sans modification de voyelle du substantif) :

• ן ― syllabique :  אויג-ן,  טיש-ן 
•  ען ― lorsque le nun syllabique est impossible (voir chapitre « Verbe » : l’Infinitif § 1a) )

Ce suffixe forme le pluriel de :

a) La majorité des substantifs monosyllabiques : 

	Singulier	Pluriel en ן
école	די שול	די שולן
œil	דאָס אויג	די אויגן
joue	די באַק	די באַקן
chaise	די שטול	די שטולן

	Singulier	Pluriel en ען
train	די באַן	די באַנען
prune	די פֿלוים	די פֿלוימען
bocal	דער סלוי	די סלויען
rang	די ריי	די רייען

b) Les substantifs de deux syllabes ou plus accentués sur la dernière syllabe :

	Singulier	Pluriel
samovar	דער סאַמאָוואַ׳ר	דיסאַמאָוואַ׳רן
fortune	דער פֿאַרמע׳ג	די פֿאַרמע׳גן
socialiste	דער סאָציאַלי׳סט	די סאָציאַלי׳סטן
bibliothèque	די ביבליאָט׳עק	די ביבליאָט׳עקן
fabrique	די פֿאַברי׳ק	די פֿאַברי׳קן
pharmacie	די אַפּטיי׳ק	די אַפּטיי׳קן
bureau	דער ביור´אָ	די ביוראָ׳ען
machine	די מאַשי׳ן	די מאַשי׳נען
télégramme	די טעלעגראַ׳ם	די טעלעגראַ׳מען

c) Les substantifs formés par une racine verbale avec un préfixe ou un coverbe :

• avec un préfixe :

	Singulier	Pluriel
fuite	דער אַנטלוי׳ף	די אַנטלויפֿן
contact	דער באַרי׳ר	די באַרירן
complément	דער דערגאַ׳נץ	די דערגאַנצן
déduction	דער דערגיי	די דערגייען
défi	דער פֿאַרמע׳סט	די פֿאַרמעסטן
exigence	דער פֿאַרלאַ׳נג	די פֿאַרלאַנגען
ramification	דער צעצווײַ׳ג	די צעצווײַגן

• avec un coverbe

	Singulier	Pluriel
déménagement	דער אי׳בערצי	די אי׳בערציִען
attaque	דער אי׳בערפֿאַל	די אי׳בערפֿאַלן
idée	דער אײַנפֿאַל	די אײַ׳נפֿאַלן
choix	דער אוי׳סקלײַב	די אוי׳סקלײַבן
départ	דער אָ׳פּפֿאָר	די אָ׳פּפֿאָרן
contact	דער אָ׳נריר	די אָ׳נרירן
échec / diarrhée	דער דו׳רכפֿאַל	די דו׳רכפֿאַלן

d) Les substantifs avec des suffixes formant :

• des noms féminins terminés en ונג

	Singulier en ונג	Pluriel en ען
journal	די צײַטונג	די צײַ׳טונגען
habitation	די וווינונג	די וווינונגען

• des noms féminins terminés en – קייט    

	Singulier en קייט	Pluriel en ן
bêtise	די נאַ׳רישקייט	די נאַ׳רישקייטן
détail	די קליי׳ניקייט	די קליי׳ניקייטן

• des noms féminins terminés en – קייט

	Singulier en הייט	Pluriel en ן
liberté	די פֿרײַהייט	די פֿרײַ׳הייטן
beauté	די שיינהייט	די שיי׳נהייטן

• des noms féminins terminés en – שאַפֿט

	Singulier en שאַפֿט	Pluriel en ן
société	די געזעלטשאַפֿט	די געזע׳לטשאַפֿטן
nostalgie	די בענקשאַפֿט	די בע׳נקשאַפֿטן

• des noms féminins terminés en – ערײַ

	Singulier en ערײַ	Pluriel en ען
imprimerie	די דרוקערײַ	די דרוקערײַ׳ען
massacre	די מערדערײַ	די מערדערײַ׳ען

• des noms neutres terminés en – עניש

	Singulier en עניש	Pluriel en ן
rencontre	דאָס באַגע׳געניש	די באַגע׳גענישן
permission	דאָס דערלוי׳בעניש	די דערלוי׳בענישן

• des noms neutres terminés en – עכץ

	Singulier en עכץ	Pluriel en ן
mixture	דאָס פֿאַרמישעכץ	די פֿאַרמי׳שעכצן
leurre	דאָס פֿאַרנאַרעכץ	די פֿאַרנאַ׳רעכצן

• des noms neutres terminés en – ס

	Singulier en ס	Pluriel en ן
confiture	דאָס אײַ׳נגעמאַכטס	די אײַ׳נגעמאַכטסן
soupe	דאָס געקע׳כטס	די געקעכטסן

e)   Les substantifs polysyllabiques se terminant en  אָר– (remarquer que l’accent tonique se déplace vers l’avant-dernière syllabe)

	Singulier en אָר	Pluriel en אָ׳רן
directeur	דער דירע׳קטאָר	די דירעקטאָ׳רן
professeur	דער פּראָפֿע׳סאָר	די פּראָפֿעסאָ׳רן
provocateur	דער פּראָוואָקאַ׳טאָר	די פּראָוואָקאַטאָ׳רן

f)   Les substantifs se terminant par le ל syllabique (le suffixe du pluriel est   ―ען ) :

	Singulier en ל syllabique	Pluriel en ען
île	דער אינדזל	די אינדזלען
aiguille	דער נאָדל	די נאָדלען
quartier	דער קוואַרטל	די קוואַרטלען

Remarque. Le nombre des syllabes au singulier et au pluriel est le même. Comparez : אינ-דזל et אינדז-לען.

2. LA TERMINAISON  -ס

Elle forme le pluriel de :

a)  Tous les substantifs de 2 syllabes ou plus terminés par un ע non accentué

	Singulier en ע	Pluriel en ס
maman	די מאַמע	די מאַמעס
papa	דער טאַטע	די טאַטעס
grand-père	דער זיידע	די זיידעס
question	די פֿראַגע	די פֿראַגעס
torchon	די שמאַטע	די שמאַטעס
camarade	די חבֿרטע [כאַ׳ווערטע]	די חבֿרטעס [כאַ׳ווערטעס]

b) Internationalismes terminés par une voyelle non accentuée :

	Singulier en voyelle	Pluriel en ס
auto	דער אוי’טאָ	די אויטאָס
radio	דער ראַ’דיאָ	די ראַדיאָס
écho	דער ע’כאָ	די עכאָס

c) Prénoms et noms de personnes :

	Singulier	Pluriel
Mendl	מענדל	מענדלס
Goldberg	גאָלדבערג	גאָלדבערגס
Manger	מאַנגער	מאַנגערס
Kennedy	קענעדי	קענעדיס

Si ces noms se terminent par ז, ש, זש, ס,(ת), צ, טש, ils ont une terminaison en  – עס :

	Singulier	Pluriel
Yakubovitsh	יאַקובאָוויטש	יאַקובאָוויטשעס
Milts	מילץ	מילצעס
Perets	פּרץ [פּערעץ]	פּרצעס [פּע’רעצעס]

d)  Substantifs terminé par un נון :

• terminés par le נון  syllabique ou – ען 

	Singulier	Pluriel en ס
goutte	דער טראָפּן	די טראָפּנס
oreiller	דער קישן	די קישנס
four	דער אויוון	די אויוונס
cheminée	דער קוימען	די קוימענס

• Tous les substantifs à 2 syllabes ou plus terminés par le suffixe ― ין  qui forme des substantifs féminins : 

	Singulier en ין	Pluriel en ס
amie	די פֿרײַנדין	די פֿרײַנדינס
parturiente	די קימפּעטאָרין	די קימפּעטאָרינס
princesse	די פּרינצעסין	די פּרינצעסינס

e) La plupart des substantifs à 2 syllabes ou plus terminés par un – ם  précédé d’une voyelle non accentuée :

	Singulier en ם	Pluriel en ס
orage	דער שטו’רעם	די שטורעמס
ballon	דער באַ’לעם	די באַלעמס
puits	דער ברו’מעם	די ברונעמס
ministère	דער מיניסטע׳ריום	די מיניסטע׳ריומס

f) La majorité des substantifs de 2 syllabes ou plus terminés par ־ער désignant :

• une profession ou une activité : 

	Singulier en ער	Pluriel en ס
cordonnier	דער שוסטער	די שוסטערס
travailleur	דער אַר׳בעטער	די אַר׳בעטערס
artiste	דער קינסטלער	די קינסטלערס

• un animal :

	Singulier en ער	Pluriel en ס
matou	דער קאָטער	די קאָטערס
tigre	דער טיגער	די טיגערס
aigle	דער אָדלער	די אָדלערס

• autres : 

	Singulier en ער	Pluriel en ס
coupe	דער בעכער	די בעכערס
marteau	דער האַמער	די האַמערס
assiette	דער טעלער	די טעלערס
rire	דאָס געלעכטער	די געלעכטערס
diamètre	דער דיאַמעטער	די דיאַמעטערס
centre	דער צענטער	די צענטערס

• mais aussi :

	Singulier en ער	Pluriel en ס
mère	די מוטער	די מוטערס
belle-mère	די שוויגער	די שוויגערס
père	דער פֿאָטער	די פֿאָטערס
oncle	דער פֿעטער	די פֿעטערס

3. LA TERMINAISON – עס

Pour les substantifs d’origine slave ou ayant un suffixe slave terminé par une consonne :

	Singulier	Pluriel en עס
buisson	דער קוסט	די קוסטעס
écrevisse, crabe	דער ראַק	די ראַקעס
gueule	דער פּיסק	די פּיסקעס
paysan	דער כלאָפּ	די כלאָפּעס

	Singulier en ניק	Pluriel en עס
usurier	דער וואָ’כערניק	די וואָ’כערניקעס
Juif habitant en milieu rural	דער ייִשובֿניק [ייִשוּווניק]	די ייִשובֿניקעס [ייִשוּ’ווניקעס]

	Singulier en אַק	Pluriel en עס
rustre	דער פּראָסטאַק	די פּראָסטאַקעס
fainéant	דער פֿויליאַק	די פֿויליאַקעס

	Singulier en אַטש	Pluriel en עס
gaillard	דער יונגאַ’טש	די יונגאַטשעס

4. LES TERMINAISONS  ך / עך

Elles forment le pluriel :

a)  Des diminutifs formés à l’aide du suffixe   ל – (voir: « les diminutifs ») 

• du 1er degré en -ל ( -דל, -כל) se terminent en  – עך : 

	Diminutif en ל	Pluriel en עך
petit livre	דאָס ביכל	די ביכלעך
petite chaussure	דאָס שיכל	די שיכלעך
petit sac	דאָס זעקל	די זעקלעך
petit pied	דאָס פֿיסל	די פֿיסלעך

	Diminutif en דל	Pluriel en עך
petite casserole	דאָס פֿענדל	די פֿענדלעך
petite pierre	דאָס שטיינדל	די שטיינדלעך

	Diminutif en כל	Pluriel en עך
petit moulin	דאָס מילכל	די מילכלעך
petite voix	דאָס קולכל [קעלכל]	די קולכלעך [קעלכלעך]

• du 2e degré en  -עלע forment le pluriel en  – ך :

	Diminutif en עלע	Pluriel en ך
petite table	דאָס טי׳שעלע	די טי׳שעלעך
petite porte	דאָס טי׳רעלע	די טי׳רעלעך
petite tête	דאָס בע׳נקעלע	די בע׳נקעלעך
petit banc	דאָס קע׳פּעלע	די קע׳פּעלעך

• des substantifs dont le pluriel est en -ים forment le diminutif pluriel en ajoutant la terminaison du diminutif ל à la forme du pluriel en -ים ; la terminaison –עך  vient ensuite :   

		Diminutif sing.	Pluriel	Diminutif pl.
ami	חבֿר [כאַווער]	חבֿרל [כאַ׳ווערל]	חבֿרים [כאַוויירים]	חבֿרימלעך [כאַוויי׳רימלעך]
gars	בחור [באָכער]	בחורל [באָ׳כערל]	בחורים [באָ׳כערים]	בחורימלעך [באָ׳כערימלעך]

C’est aussi le cas des quelques mots d’origine germanique qui forment leur pluriel avec le suffixes ים (voir ci-dessous) :

		Diminutif sing.	Pluriel	Diminutif pl.
médecin	דאָקטער	דאָ׳קטערל	דאָקטוירים	דאָקטוי׳רימלעך
paysan	פּויער	פּוי׳ערל	פּוי׳ערים	פּוי׳ערימלעך

b)  Un grand nombre de substantifs neutres terminés par un -ל syllabique :

	Singulier ל syllabique	Pluriel en עך
petite quantité	דאָס ביסל	די ביסלעך
petit-enfant	דאָס איי׳ניקל	די איי׳ניקלעך
ducat, rouble	דאָס רענדל	די רענדלעך

c)  Les fractions formées avec les suffixes   -טל  ou -סטל

	Singulier	Pluriel en עך
1/3	דאָס דריטל	די דריטעך
1/8	דאָס אַכטל	די אַכטלעך
1/30	דאָס דרײַ׳סיקסטל	די דרײַ׳סיקסטלעך
1/100	דאָס הו׳נדערטסטל	די הו׳נדערטסטלעך

5. LA TERMINAISON – ים :

C’est le pluriel « normal » des substantifs masculins en hébreu (voir ci-dessous)

Mais un petit nombre de substantifs d’origine non hébraïque (mais d’emploi fréquent) forment leur pluriel en -ים (ou -אָ׳נים ) :

	Singulier	Pluriel
médecin	דער דאָ׳קטער	די דאָקטוי׳רים
paysan	דער פּויער	די פּוי׳ערים
idiot	דער נאַ׳ר	די נאַראָ׳נים
diable	דער טײַ׳וול	די טײַוולאָ׳נים

Remarque. Attention au déplacement de l’accent tonique de certains pluriels.

6. LA TERMINAISON – ער 

Elle s’accompagne ou non d’un changement de voyelle.

a)  Sans modification de voyelle (les voyelles י , ײַ , יי , ע   ne se modifient pas au pluriel)

	Singulier	Pluriel en ער
épouse	דאָס ווײַב	די ווײַבער
tableau	דאָס בילד	די בילדער
corps	דאָס לײַב	די לײַבער
morceau	דאָס שטיק	די שטיקער
robe	דאָס קלייד	די קליידער
œuf	דאָס איי	די אייער
champs	דאָס פֿעלד	די פֿעלדער
chemise	דאָס העמד	די העמדער
planche	די / דאָס ברעט	די ברעטער
esprit	דער גײַסט	די גײַסטער
pierre	דער שטיין	די שטיינער
os	דער ביין	די ביינער

b)  Avec une modification de voyelle (les voyelles אַ, ,אָ   ,ו   peuvent se modifient au pluriel)

• La voyelle אַ  =>  ע   

	Singulier	Pluriel en ער
feuille	דאָס בלאַט	די בלעטער
pays	דאָס לאַנד	די לענדער
bouteille	די פֿלאַש	די פֿלעשער
homme	דער מאַן	די מענער
plan	דער פּלאַן	די פּלענער

• La voyelle אָ  =>    ע 

	Singulier	Pluriel en ער
peuple	דאָס פֿאָלק	די פֿעלקער
mot	דאָס וואָרט	די ווערטער
verre	דאָס גלאָז	די גלעזער
roue	דאָס ראָד	די רעדער

• La voyelle ו   =>   י  

	Singulier	Pluriel en ער
livre	דאָס בוך	די ביכער
langue	די צונג	די צינגער
fosse	די גרוב	די גריבער
poule	די הון	די הינער

• La diphtongue וי peut se transformer en  ײַ  ou יי 

	Singulier	Pluriel en ער
maison	דאָס הויז	די הײַזער
bouche	דאָס מויל	די מײַלער
ventre	דער בויך	די בײַכער
arbre	דער בוים	די ביימער

c)  En utilisant les nombres approximatifs

10	צען	dizaines	צע׳נדליקער
100	הונדערט	centaines	הו׳נדערטער
1000	טויזנט	milliers	טוי׳זנטער

d)  Substantifs terminés par  –עך et –טעך  [les noms en ֹטעך ne sont qu’un cas particulier des noms terminés en עך].

	Singulier	Pluriel en ער
berger	דער פּאַסטעך	די פּאַ׳סטעכער
drap	דער לײַלעך	די לײַ׳לעכער
serviette	דער האַנטעך	די האַ׳נטעכער
nappe	דער טישטעך	די טי׳שטעכער

e)  Substantifs terminés par  ־עכץ : la terminaison ־ער renforce la tonalité de mépris :

	Singulier	Pluriel en ער
conduite bizarre	דאָס פֿירעכץ	די פֿי׳רעכצער
superstition	דאָס גלייבעכץ	די גליי׳בעכצער
lubrifiant	דאָס שמירעכץ	די שמי׳רעכצער

PLURIEL SANS AJOUT DE SUFFIXE :

1. Pluriel indiqué seulement par un changement de voyelle:

a) La voyelle אַ   ←  ע 

	Singulier	Pluriel
invité	דער גאַסט	די געסט
montagne	דער באַרג	די בערג
main	די האַנט	די הענט

b) La voyelle אָ  ←  ע

	Singulier	Pluriel
jour	דער טאָג	די טעג
pots	דער טאָפּ	די טעפּ
bouc	דער באָק	די בעק
bouton	דער קנאָפּ	די קנעפּ
barbe	די באָרד	די בערד

c) La voyelle ו  ←  י

	Singulier	Pluriel
fils	דער זון	די זין
pied	דער פֿוס	די פֿיס
chaussure	דער שוך	די שיך
chapeau	דער הוט	די היט

d) La diphtongue וי peut se transformer en  ײַ  ou יי

	Singulier	Pluriel
oiseau	דער פֿויגל	די פֿייגל
souris	די מויז	די מײַז
pou	די לויז	די לײַז

2. Pluriel et singulier identiques et seul l’article défini indique le nombre

a)  Monosyllabes (où les voyelles ע, י, יי ne se modifient pas)

	Singulier	Pluriel
cheval	דאָס פֿערד	די פֿערד
droit	דאָס רעכט	די רעכט
nouvelle	דאָס נײַס	די נײַס
genou	די קני	די קני
cheveux	די האָר	די האָר
ami	דער פֿרײַנד	די פֿרײַנד
esclave	דער קנעכט	די קנעכט
lettre	דער בריוו	די בריוו
poisson	דער פֿיש	די פֿיש

b)  Dissyllabes : 

• certains substantifs terminés par  – ער

	Singulier	Pluriel
sœur	די שוועסטער	די שוועסטער
doigt	דער פֿינגער	די פֿינגער
couteau	דער מעסער	די מעסער
assiette	דער טעלער	די טעלער

Remarque.  Pour מעסער et טעלער existent aussi le pluriel régulier מעסערס et טעלערס

• certains substantifs terminés par un  ל  syllabique :

	Singulier	Pluriel
beygl (bagel)	דער בייגל	די בייגל
pomme	דער עפּל	די עפּל
cuillère	דער לעפֿל	די לעפֿל
manche	דער אַרבל	די אַרבל
botte	דער שטיוול	די שטיוול

• divers

	Singulier	Pluriel
hareng	דער הערינג	די הערינג

c)  Tous les substantifs ou adjectifs substantivés masculins formés à partir de noms géographiques terminés    par :  – ער (- נער – אַנער,  -עווער, )

	Singulier	Pluriel
Japonais	דער יאַפּאַנער	די יאַפּאַנער
Américain	דער אַמעריקאַנער	די אַמעריקאַנער
Parisien	דער פּאַריזער	די פּאַריזער
Varsovien	דער וואַרשעווער	די וואַרשעווער

d)  Substatifs polysyllabiques terminés par –ער, -יקער,   – אַטיקער,   (indiquant la profession, l’occupation) 

	Singulier	Pluriel
mécanicien	דער מעכאַ׳ניקער	די מעכאַ׳ניקער
dogmatique	דער דאָגמאַ׳טיקער	די דאָגמאַ׳טיקער
botaniste	דער באָטאַ׳ניקער	די באָטאַ׳ניקער
chimiste	דער כע׳מיקער	די כע׳מיקער

Remarque. Le pluriel en ־ס est ici possible : די מעכאַניקערס (voir ci-dessus § I / B 6)

3. Deux pluriels paralleles :

a) avec des significations différentes. Quelques exemples très courants :

	Singulier	Pluriel
soleil	די זון	די זונען
fils	דער זון	די זין

	Singulier	Pluriel
homme	דער מאַן	די מענער
époux	דער מאַן	די מאַנען

	Singulier	Pluriel
volume, livre	דער באַנד	די בענד
ruban	די באַנד	די בענדער

b) avec la même signification :        

	Singulier	Pluriel
dent	דער צאָן	די ציין = די ציינער

	Singulier	Pluriel
mer	דער ים [יאַם]	די ימים [יאַמים] = די ימען [יאַמען]

4. Le substantif n’existe qu’au singulier

a)  Substantifs qui par leur « essence » ne peuvent avoir de pluriel

	Singulier
le Maître du monde	דער רבונו־של־עולם  [רעבוינע־שעל־אוילעם]
l’univers	דער אוניווערס

b) les infinitifs substantivés n’ont pas de pluriel :                                                      

	Singulier
l’action de chanter	דאָס זינגען
l’action de vendre	דאָס פֿאַרקויפֿן

c) Dans l’aspect ponctuel la racine verbale ne peut être au pluriel :

trois fois pousser un cri	דרײַ מאָל אַ שרײַ טאָן
deux fois faire la bise	צוויי מאָל אַ קוש געבן

d) Substantivation d’adjectifs au neutre par l’ajout de  ע exprimant une généralité une abstraction :   

	Singulier
le plus important	דאָס ווי׳כטיקסטע
le Bien	דאָס גוטע
le Beau	דאָס שיינע

5. Le substantif n’existe qu’au pluriel

Quelques substantifs seulement :

	Pluriel
entrailles	די געדערעם
sang, passions	די געבליטן

PLURIEL DES SUBSTANTIFS D’ORIGINE HÉBRAÏQUE

Les suffixes du pluriel des substantifs hébraïques sont dans la grande majorité :

• ים pour le masculin
• ות (prononciation : [עס])our le féminin. 

Cependant il existe un grand nombre d’hébraïsmes qui forment leur pluriel à l’aide de suffixes germaniques ou slaves que nous avons vus ci-dessus. La même classification sera suivie : 

1. LA TERMINAISON ען / ן

La terminaison ן – se présentant sous deux formes, ן syllabique ou – ען (sans modification de voyelle du substantif) forme le pluriel d’un certains nombres d’hébraïsmes :

a) monosyllabiques :

	Singulier	Pluriel en ען / ן
divorce	דער גט [געט]	די גטן [געטן]
mer	דער ים [יאַם]	די ימען [יאַמען]
charme	דער חן [כיין]	דער חנען [כיינען]
heure	די  שעה [שאָ]	די  שעהען [שאָען]

b) di- ou polysyllabiques accentués sur la dernière syllabe :

	Singulier	Pluriel en ן
Tanakh (Bible)	דער תּנך [טאַנאַ׳ך]	די תּנכן [טאַנאַ׳כן]
manuscrit	דער כּתב־יד [קסאַוו־יאַ׳ד]	די כּתב־ידן [קסאַוו־יאַ׳דן]

c) di- ou pluri syllabiques terminés par le son “s” noté – ית , ,- ות  – ת :

	Singulier	Pluriel en ן
vérité	דער אמת  [עמעס]	די אמתן  [ע׳מעסן]
exil	דער גלות [גאָלעס]	די גלותן [גאָ׳לעסן]
folie	דער משוגעת [מעשוגאַ׳ס]	די משוגעתן [מעשוגאַסן]
alphabet	דער אַלף־בית  [אַלעף־בייס]	די אַלף־ביתן  [אַלעף־בייסן]

d)  divers noms composés :

	Singulier	Pluriel en ן
arche sainte	דער אָרון־קודש [אָרן־קוידעש]	די אָרון־קודשן [אָרן־קוידעשן]
peine	דער עגמת־נפֿש [אַגמעס־נעפֿעש]	די עגמת־נפֿשן [אַגמעס־נעפֿעשן]

2. LA TERMINAISON [- ס]

Elle correspond à deux formes :

a) La terminaison –ס venant s’ajouter :

• au substantif terminé par le נון  syllabique ou – ען 

	Singulier	Pluriel en ס
veuf	דער אַלמן [אַלמען]	די אַלמנס [אַלמענס]
maillot rituel	דער טלית־קטן [טאַלעס־קאָטן]	די טלית־קטנס [טאַלעס־קאָטנס]

• La plupart des substantifs à 2 syllabes ou plus terminés par un  – ם  précédé d’une voyelle non accentuée :

	Singulier	Pluriel en ס
toast	דער לחיים [לעכאַ׳יִם]	די לחיימס [לעכאַ׳יִמס]
cimetière	דער בית־עולם [בייס־אוי׳לעם]	די בית־עולמס [בייס־אוי׳לעמס]

• Certains hébraïsmes terminés par un – ל syllabique

	Singulier	Pluriel en ס
le  chanceux	דער בר־מזל [באַר־מאַזל]	די בר־מזלס [באַר־מאַזלס]
le guignard	דער שלימזל [שלימאַזל]	די שלימזלס [שלימאַזלס]

Remarque. Pour le mot שלימזל, un pluriel en ען est également possible (שלימזלען).

• Certains hébraïsmes (mots araméens) terminés par un  – אַ 

	Singulier	Pluriel en ס
peur	די מורא [מוירע]	די מוראס [מוירעס]
morceau de pain	די מוציא [מויצע]	די מוציאס [מויצעס]

b) la terminaison -ות  (prononcée “es“)de tous les substantifs d’origine hébraïque  se terminant au singulier par le son “e“ non accentué (et non la lettre ע). Ils sont féminins :

• Substantif se terminant par – ה : 

	Singulier	Pluriel en ות
fiancée	די כּלה [קאַ׳לע]	די כּלות [קאַ׳לעס]
brioche du shabbat	די חלה [כאַ׳לע]	די חלות [כאַ׳לעס]
famille	די משפּחה [מישפּאָ׳כע]	די משפּחות [מישפּאָ׳כעס]
Torah	די תּורה [טוי׳רע]	די תּורות [טוי׳רעס]

• Substantifs se terminant par un – י 

	Singulier	Pluriel en ות
fruit	די פּרי [פּיי׳רע]	די פּרות / פּירות [פּיי׳רעס]

Remarque. Les lettres – ה et י –du singulier disparaissent au pluriel.

3. LA TERMINAISON [עס—] écrite -ות 

Elle forme le pluriel de substantifs terminés par une consonne. Ils sont du genre masculin ou neutre :

a) Substantifs monosyllabiques 

	Singulier	Pluriel en ות
génération	דער דור  [דאָר]	די דורות  [דוירעס]
secret	דער סוד [סאָד]	די סודות [סוידעס]

b) Substantifs de 2 ou 3 syllabes accentués sur l’avant dernière au pluriel :

	Singulier	Pluriel en ות
cerveau	דער מוח [מוי׳עך]	די מוחות  [מויכעס]
force	דער כּוח [קוי׳עך]	די כּוחות [קויכעס]
cercueil	דער אָרון [א׳ָרן]	די אַרונות [אַרוי׳נעס]
trésor	דער אוצר [אוי׳צער]	די אוצרות [אוי׳צרעס]
rêve	דער חלום [כאָ׳לעם]	די חלומות [כאַלוי׳מעס]
langue	דער / דאָס לשון [לאָ׳שן]	די לשונות [לעשוי׳נעס]

Remarque. Attention au déplacement de l’accent tonique de חלום, לשון.

4. Les terminaisons – ך   – עך,    – לעך, :

Il s’agit des diminutifs formés à l’aide du suffixe  – ל  (voir: « les diminutifs ») 

a) du 1^e degré en – ל  – דל)  – כל, ) se terminent en   – עך : 

	Singulier	Pluriel en עך
voix faible	דאָס קולכל [קע׳לכל]	די קולכלעך  [קע׳לכלעך]
coquetterie	דאָס חנדל [כיינדל]	די חנדלעך [כיי׳נדלעך]

b) du 2^e degré en – עלע forment le pluriel en – ך

	Singulier	Pluriel en ך
conte de fée	דאָס מעשׂהלע [מײַ׳סעלע]	די מעשׂהלעך [מײַ׳סעלעך]

c) Les substantifs dont le pluriel est en – ים  forment le pluriel de leur diminutif en ajoutant –עך au pluriel en – ים suivi du ל du diminutif :

	Singulier	Pluriel en עך
jeune gars	דאָס בחורל [באָ׳כערל]	די בחורימלעך [באָכע׳רימלעך]
copain	דאָס חבֿרל [כאַ׳ווערל]	די חבֿרימלעך [כאַוויי׳רימלעך]

Remarquez le déplacement de l’accent tonique vers l’avant.

5. LA TERMINAISON – ים 

Elle forme le pluriel de :

a) La moitié environ des hébraïsmes masculins monosyllabiques :

	Singulier	Pluriel en ים
fils	דער בן [בען]	די בנים [באָנים]
miracle	דער נס [נעס]	די נסים [ניסים]
loi	דער דין [דין]	די דינים [דינים]

b) La majorité des hébraïsmes formés de 2 syllabes ou plus terminés par une consonne (lorsqu’une syllabe est ainsi ajoutée, l’accent tonique se déplace sur l’avant dernière syllabe) :

	Singulier	Pluriel en ים
camarade	דער חבֿר [כאַ׳ווער]	די חבֿרים [כאַוויי׳רים]
orphelin	דער יתום [יאָ׳סעם]	די יתומים [יעסוי׳מים]
savant	דער חכם [כאָכעם]	די חכמים [כאַכאָ׳מים]
mois	דער חודש [כוי׳דעש]	די חדשים [כאַדאָ׳שים]

Cependant, dans un petit groupe d’hébraïsmes l’ajout de la terminaison  – ים ne rajoute pas une syllabe au mot :

	Singulier	Pluriel en ים
livre religieux	דער ספֿר [סיי׳פֿער]	די ספֿרים [ספֿאָ׳רים]
membre-s du corps	דער אבֿר [איי׳ווער]	די אבֿרים [איי׳וורים]
proche (parent)	דער קרובֿ [קאָ׳רעוו]	די קרובֿים [קרוי׳ווים]

c) Dans le pluriel en – ים le וֹ  accentué de la syllabe ouverte (prononcé “oy“) devient souvent le son “o” dans la syllabe fermée :

	Singulier	Pluriel en ים
marchand	דער סוחר [סוי׳כער]	די סוחים [סאָ׳כרים]
héritier	דער יורש [יוי׳רעש]	די יורשים [יאָרשים]

d) La majorité des hébraïsmes terminés par un נון  syllabique (ou – ען ) forment le pluriel en “- אָ׳נים ״ ou en אַ׳נים״”. (attention au déplacement de l’accent tonique):

	Singulier	Pluriel en ים
érudit	דער למדן [לאַמדן]	די למדנים [לאַמדאָ׳נים]
pauvre	דער קבצן [קאַפּצן]	די קבצנים [קאַפּצאָ׳נים]
affaire, sujet	דער ענין [איניען]	די ענינים [איניאָ׳נים]
signe	דער סימן [סימען]	די סימנים [סימאָ׳נים]
manière	דער אופֿן [אויפֿן]	די אופֿנים [אויפֿאַ׳נים]
fiancé	דער חתן [כאָסן]	די חתנים [כאַסאַ׳נים]

e) Les substantifs terminés par une voyelle non accentuée présentent quelques particularités (voir substantifs terminés pas le son ע ) :

	Singulier	Pluriel en ים
récipient, ustensile	די כּלי [קיי׳לע]	די כּלים [קיי׳לים]
client	דער קונה [קוי׳נע]	די קונים [קוי׳נים]
pèlerin	דער עולה [אוי׳לע]	די עולים [אוי׳לים]
malade	דער חולה [כוי׳לע]	די חולאָים [כוילאָ׳יִם]

f) Quelques substantifs d’origine hébraïque ont leur pluriel en – ים ne correspondant pas au pluriel hébraïque :

	Singulier	Pluriel en ים
châle de prière	דער טלית [טאַ׳לעס]	די טליתים [טאַליי׳סים]
shabbat	דער שבת [שאַ׳בעס]	די שבתים [שאַבאָ׳סים]
fête	דער יום־טובֿ [יאָ׳נטעוו]	די יום־טובֿים [יאָנטוי׳ווים]
erreur	דער טעות [טאָ׳עס]	די טעותים [טעו׳סים]

6. NOMS COMPOSÉS AVEC UN SEUL TERME HÉBRAÏQUE

Il n’y a pas de particularités : la construction se fait selon l’ordre du nom composé yiddish (voir le chapitre « Noms composés ») 

Le pluriel est porté par le 2^e  terme qu’il soit :

a) un mot non hébraïque :

	Singulier	Pluriel
sorcier	דער כּישוף־מאַכער [קישעף־]	די כּישוף־מאַכערס [קישעף־]
bouc émissaire	דאָס כּפּרה־הינדל [קאַפּאָ׳רע־]	די כּפּרה־הינדלעך [קאַפּאָ׳רע־]
année embolismique	דאָס עיבור־יאָר [איבער־]	די עיבור־יאָרן [איבער־]

b) un mot hébraïque 

	Singulier	Pluriel
camarade  d’école	דער שול־חבֿר [־כאַ׳ווער]	די שול־חבֿרים [־כאַוויי׳רים]
enseignant de village	דער דאָרפֿס־מלמד [־מעלאַמעד]	די דאָרפֿס־מלמדים [־מעלאַמדים]

7. ÉTAT CONSTRUIT

Noms composés dont les 2 termes sont d’origine hébraïque, c’est l’état construit סמיכות [סמיכעס]

(Voir chapitre « Noms Composés » et « Etat construit » ci-dessous)

Le pluriel des mots à l’état construit est sujet à une grande variabilité en yiddish, et dans nombre de cas existent deux voire trois formes plurielles différentes. Les situations les plus fréquentes sont :

• le 2^e  élément seulement prend la forme plurielle :

	Singulier	Pluriel
ignorant	דער עם־האָרץ [אַמאָרעץ]	די עם־האָרצים [אַמעראַצים]
cocher	דער בעל־עגלה [באַלעגאָלע]	די בעל־עגלות  [באַלעגאָלעס]
majorité religieuse	די בר־מיצווה [באַר־מיצווע]	די בר־מיצוות [באַר־מיצוועס]

• le 1^e  élément seulement prend la forme plurielle parce que :

-ou bien le 2^e est toujours au pluriel, même au singulier, de par le sens du nom composé : observant des commandements מיצוות)

	Singulier	Pluriel
Juif observant	דער שומר־מיצוות [שוימער־מיצוועס]	די שומרי־מיצוות [שאָמרע־מיצוועס]
rêveur, utopiste	דער בעל־חלומות [באַל־כאַלוימעס]	די בעלי־חלומות  [באַלע־כאַלוימעס]
penseur	דער בעל־מחשבֿות [באַל־מאַכשאָוועס]	די בעלי־מחשבֿות [באַלע־מאַכשאָוועס]
homme de bonne famille (de bons parents)	דער בן־טובֿים [בען־טויווים]	די בני־טובֿים [בנע־טויווים]

-ou bien le 2^e  exprimant, une abstraction ou un ensemble, est toujours au singulier :

	Singulier	Pluriel
personnalité éminente de l’époque	דער גדול־הדור [גאָדל־האַדאָ׳ר]	די גדולי־הדור [גדוילע־האַדאָ׳ר]
rouleau de la Torah	דער ספֿר־תּורה [סייפֿער־טוירע]	די ספֿרי־תּורה [סיפֿרע־טוירע]
personne éprise de justice	דער בעל־יושר [באַל־יוישער]	די בעלי־יושר [באַלע־יוישער]
membre de la famille	דער בן־בית [בען־באַיעס]	די בני־בית [בנע־באַיעס]
érudit	דער בן־תּורה [בען־טוירע]	די בני־תּורה [בנע־טוירע]

• les deux  éléments prennent la forme plurielle :

	Singulier	Pluriel
maison d’étude et de prières	דער בית־מדרש [בעס־מעדרעש]	די בתּי־מדרשים [באָטע־מידראָשים]
patron, propriétaire	דער בעל־הבית [באַלעבאָ׳ס]	די בעלי־בתים [באַלעבאַטים]
débiteur	דער בעל־חובֿ [באַלכוי׳וו]	די בעלי־חובֿות [באַלי־כויוועס]
prince	דער בן־מלך [בען־מיילעך]	די בני־מלכים [בנע־מעלאָכים]

• le 2^e  élément peut avoir un pluriel non hébraïque (en –ס  ou en –ן ) :

	Singulier	Pluriel
personne irascible	דער בעל־כּעסן [באַל־קאַסן]	די בעל־כּעסנס [באַל־קאַסנס]
prédicateur	דער בעל־דרשן [באַל־דאַרשן]	די בעל־דרשנס [באַל־דאַרשנס]
réunion joyeuse en l’honneur du shabbat	דער עונג־שבת [אוינעג־שאַבעס]	די עונג־שבתן [אוינעג־שאַ’בעסן]

• plusieurs formes de pluriel sont possibles parallèlement :

	Singulier	Pluriel
rouleau de la Torah	די ספֿר־תּורה [סייפֿער־טוירע]	די סיפֿרי־תּורה [סיפֿרע־טוירע] = ספֿר־תּורות [סייפֿער־טוירעס] = ספֿר־תּורהס [סייפֿער־טוירעס]
artisan	דער בעל־מלאָכה [באַל־מעלאָכע]	די בעל־מלאָכות [באַל־מעלאָכעס] = בעלי־מלאָכות [באַל־מעלאָכעס]

8. LE SUBSTANTIF N’EXISTE QU’AU SINGULIER

Substantifs qui par leur « essence » ne peuvent avoir de pluriel

	Singulier
le Maitre de l’Univers	דער רבונו־של־עולם  [רעבוינע־שעלוילעם ]
l’azur	דאָס תּכלת [טכיילעס]

9. Le substantif n’existe qu’au pluriel

 Certains hébraïsmes ne sont utilisés qu’au pluriel : 

a) mots simples :

	Pluriel
souvenirs	זכרונות [זיכרוינעס]
douleurs	יסורים [יעסורים]

b) mots composés : 

	Pluriel
les Jours Redoutables	ימים־נוראָים [יאָמים־נעראָים]

Le diminutif →